Draagkracht en draaglast in tijden van rouw

Wat is draagkracht en wat is draaglast?

We beginnen met een bekend plaatje: de weegschaal. Houd dit beeld in gedachten wanneer het gaat over draagkracht en draaglast. Aan de linkerkant van de weegschaal bevindt zich je draagkracht. De rechterkant van de weegschaal staat voor de draaglast.

Draagkracht, de linkerkant van de weegschaal, is datgene wat jij aankunt, wat je dragen kunt, jouw uitgangspositie. Draagkracht zegt iets over hoe goed jij opgewassen bent tegen stressvolle situaties. De hoeveelheid gewichten aan die kant, is dan ook voor ieder individueel bepaald. Jouw leven, jouw weegschaal. Je draagkracht is je uitgangspunt.

Er staan een aantal gewichten aan de kant van draagkracht. Die gewichten kunnen we benoemen. Zo kun je denken aan copingstrategieën (jouw manier van omgaan met stressvolle zaken), overtuigingen die je hebt, je basisniveau energie, en dit kun je aanvullen met de zaken die jou energie geven. Goede nachtrust, sport of ontspanning, contact met familie of vrienden, enzovoort.

Draaglast, de rechterkant van de weegschaal, is datgene wat jou belast, wat je energie kost, vormen van stress. Hoeveel er aan die rechterkant van de weegschaal kan, wordt mede bepaald door wat er op de linkerkant van die weegschaal gebeurd. Ook hier geldt dus weer dat dit individueel bepaald is. Wat staat er zoal aan die rechterkant? De zaken die je energie kosten. Een huishouden draaien, gezin runnen, je werk met bijvoorbeeld reistijd, de boodschappen doen, etcetera. Deze kant kan behoorlijk fluctueren. Een paar nachten slecht slapen is een gewichtje erbij op de rechterzijde. Maar zolang de weegschaal links voldoende gewicht bevat, kun je deze draaglast prima aan.

Op zoek naar balans

We blijven even bij het plaatje van de weegschaal. Maak voor jezelf eens een overzicht. Aan de linkerkant zet je allerlei gewichtjes neer: jouw manieren om te dealen met stressvolle situaties en gebeurtenissen, de dingen die je energie geven, alles zet je erop. Aan de rechterkant zet je alles neer wat je energie kost of de zaken die je stress geven. De weegschaal gaat langzaam naar het midden toe.

Misschien kun jij die rechterkant behoorlijk vol stoppen, omdat er links genoeg staat. Maar het kan ook zijn dat jij aan de linkerkant niet zo veel hebt staan en dat heeft gevolgen voor de rechterzijde. Alles draait om balans.

Gaat het leven zijn normale gang, zit je goed in je vel, voel je goed je grenzen aan, luister je naar je lijf en doe je regelmatig dingen die je energie geven, dan ben je goed in balans en voel je je goed. Met een beetje mazzel zakt de weegschaal soms wat door naar links. Er zijn zaken die je energie kosten, maar daar staan voldoende zaken tegenover die je energie geven. Zo nu en dan beleef je een stressvolle periode, bijvoorbeeld op je werk, en dan slaat de weegschaal even door naar rechts. Niets mis mee, dat kun je prima aan voor een beperkte tijd, omdat je weet dat er weer een moment komt van die weegschaal in het midden.

De invloed van rouw op je balans

Gebeuren er grote dingen in het leven, is er een groot verlies dat jou diep raakt in alle aspecten van jouw leven en jouw zijn, dan wordt er ineens een heel zwaar en groot gewicht aan de rechterkant van die weegschaal neergegooid. Zie jij het gebeuren? Ineens klapt de weegschaal naar rechts. Zo was het voor mij na het overlijden van ons dochtertje Aimée. Ineens klapte die hele weegschaal naar rechts en had ik geen idee hoe ik weer overeind moest komen. De weegschaal was in het jaar dat voorafging al steeds verder volgebouwd aan de rechterkant. Een zwangerschapsdepressie, veel onzekerheid over de gezondheid en levenskansen van Aimée, mijn werk dat doorging inclusief lange reistijd, thuis waar we het zo goed mogelijk draaiende moesten houden.  Aan de linkerkant stond steeds minder. De depressie maakte de meeste gewichten aan de linkerkant nutteloos. De geboorte van Aimée maakte een einde aan de depressie én gaf energie, omdat het fantastisch was om haar eindelijk vast te houden.  Gewicht aan de linkerkant. In de weken die volgden kwam er echter het nodige gewicht aan de rechterkant bij. Het hartje van Aimée dat niet geopereerd kon worden. De wetenschap dat we afscheid moesten nemen van deze prachtige baby. Alert op iedere ademhaling. Slecht slapen. Op en af naar het ziekenhuis. Thuis alles draaiende houden. Maar haar levende aanwezigheid bracht zoveel gewicht aan die linkerkant dat het lukte, zij hielp me de balans behouden. En toen overleed ze. Weg gewicht aan de linkerkant en welkom gigantisch zwaargewicht aan de rechterkant. Keiharde rouw. Rouw rammelt dus aan beide kanten van je weegschaal.

Hou houd jij jezelf in balans?

Bij zo’n bak vol rouw is er werk aan de winkel. Los van de rouwverwerking, of beter gezegd als onderdeel daarvan, moet je weer op zoek naar de balans. In mijn geval bleken oude copingstrategieën (draagkracht) niet meer te werken. ‘Dom doorgaan’, zoals ik dat zelf graag noemde, zorgde niet voor een terugkeer in de balans. Ik moest dus op zoek naar nieuwe manieren van omgaan met deze vorm van stress. Ook sommige zaken die me in het verleden energie gaven (draagkracht) bleken ineens gedeeltelijk te verhuizen naar de rechterkant van de weegschaal. Sociale contacten gaven niet langer alleen energie, maar kostten in veel gevallen juist ook energie. Op mijn werk stuitte ik op onbegrip in het reïntegratieproces, ook dat kostte meer energie dan dat het opleverde. 

Als je goed naar de weegschaal kijkt, kun je de balans op twee manieren terugbrengen. Je kunt aan de linkerkant zaken toevoegen én aan de rechterkant zaken weghalen. In een periode van rouw is het toevoegen van losse gewichtjes aan de linkerkant vaak niet afdoende. Je zult aan beide kanten moeten werken. Hoe kun je dat doen?

Je draagkracht vergroten

Je kunt aan de linkerkant van de weegschaal je draagkracht vergroten. Dit kun je op twee manieren doen:

• Meer zaken toevoegen die je energie geven
• De gewichten van dat wat je draagkracht geeft vergroten

Ik vroeg op mijn Instagramaccount aan mijn volgers wat hen hielp om staande te blijven in stressvolle of moeilijke periodes, zoals in tijden van rouw. Daar kwamen mooie zaken uit naar voren. De stilte opzoeken om te voelen waar je grens ligt en van daaruit het leven weer aangaan, ruimte voor jezelf nemen, wandelen, sporten, zwemmen, kijken naar de mooie dingen die er ook zijn, iets kleins betekenen voor een ander, een glimlach brengen op het gezicht van een ander. Ook een mooi antwoord: het verdriet de ruimte geven als het daar om vraagt.

Ook kun je kijken naar je copingstrategieën. Hoe ben jij tot nu toe omgegaan met tegenslag en verdriet? En helpt dat ook echt? Of zou dat anders kunnen en mogen? Of denk eens aan hoe goed je in staat bent om hulp te vragen. Vraag je hulp? Weet je waar je hulp bij zou willen? Zo vergroot je de gewichten die er al zijn en geef je meer gewicht aan de linkerkant. 

Je draaglast verkleinen

Wanneer de weegschaal veel te ver doorslaat naar rechts en dat wat je links toevoegt niet voldoende is om de balans te herstellen, zul je ook aan die rechterkant moeten werken. Daar kun je zaken weghalen. Kijk eens goed naar wat je allemaal doet en welke belasting dat geeft. Is het mogelijk om gewichten kleiner te maken of (tijdelijk) weg te halen? Voor mij was dat bijvoorbeeld het drastisch verkleinen van de hoeveelheid sociale contacten (gewicht af van de rechterkant), terwijl ik de kwaliteit van de contacten die ik wel onderhield verder verdiepte of er andere contacten met bijvoorbeeld lotgenoten voor in de plaats kwamen (gewicht toevoegen aan de linkerkant). Ook mijn werk besloot ik na verloop van tijd op te zeggen, aangezien de gesprekken zo vastliepen, dat het me aan de linkerkant niet voldoende meer opleverde.

Kijk dus eens goed wat er bij jou aan die rechterkant zit wat mogelijk (tijdelijk) aangepast kan worden of weggehaald kan worden.

Je hoofd en hart in balans

Naast draagkracht en draaglast in balans krijgen, kan het ook helpend zijn om te kijken hoeveel je in je hoofd leeft en hoeveel je vanuit je hart leeft. Doe je de dingen die je doet omdat je vindt dat ze zo moeten? Heb je het idee dat er geen andere opties zijn? Wat gebeurt er als je wat vaker stil wordt, naar binnen keert en luistert naar wat er in je hart leeft? Wat zegt je hart? Vanuit alleen je hart of alleen je hoofd kun je niet leven, ook dan is er een onbalans. De kunst is om die twee bij elkaar te laten komen. Dus zit je veel in je hoofd, neem dan wat vaker de ruimte om in je hart te landen en te luisteren naar wat je écht wilt.

Ook in rouw draait alles om balans. Geef aandacht aan jezelf. Luister, voel en zie wat nodig is. Gun jezelf ruimte voor rouw, gun jezelf ook de kans om overlevingsstrategieën onder de loep te nemen. Dienen ze je nog wel? Of zijn er dingen die anders mogen?