Hoe zorg je voor jezelf in tijden van rouw?

Foto: Pixabay

Tips om voor jezelf te zorgen in rouw

Hoe zorg je voor jezelf in tijden van rouw? Als een dierbare net is overleden, of als je in een periode vol herinneringen zit, is zelfzorg vaak het eerste dat er bij in schiet. Hoe kun je toch voor jezelf zorgen, zonder daar veel energie aan kwijt te zijn? Hoe krijg je energie, juist wanneer je energie mist?

Rouwen kost energie, daar hebben we in een eerdere blog al over gesproken. Vandaag deel ik een aantal hele concrete tips met je hoe je in zo'n periode wat gemakkelijker voor jezelf kunt zorgen.

1. Ga in op een hulpaanbod

'Als ik iets voor je kan doen, moet je het zeggen hè?' Die ken je vast. En meestal doen we er niets mee. Dat kan anders. Maak een lijstje met de dingen die je energie kosten, de zaken die je ook uit handen zou kunnen geven. Wat is het? Boodschappen, koken, kind naar school/sport/zwemles, oppas om er zelf even uit te kunnen, huishouden, taken op je werk: wat het ook is, zet het op een lijstje. Zodra iemand ook maar met deze opmerking komt, kun je direct inhaken. 'Ja, je zou zeker iets voor me kunnen doen. Het zou me echt lucht geven als je een keer ...'. Vul maar in vanaf je lijstje. Stop al je gedachten waarom je het zelf zou moeten doen, geef het uit handen en neem dat hulpaanbod aan! 

2. Koken en eten

Maak het jezelf makkelijk(er). Vind je het rondom een herinnerperiode of in die eerste maanden na het verlies moeilijk om te bedenken wat je moet eten? Lukt het je niet om langer dan een halfuur vooruit te denken? Schaf een kookboek met dagmenu's aan. Ideaal. Sinds een aantal jaren maken wij het ons makkelijk in december en januari. Het zijn maanden vol herinneringen, waarvan december daarnaast ook gewoon een drukke maand is. Ik grijp een kookboek uit de kast, daar staat precies in wat we zouden kunnen eten, zo nodig pas ik het wat aan, maar het is gezonder en beter dan patat bestellen. Wat ook gerust een avond kan, maar iedere avond wordt wat ingewikkelder. Het boodschappenlijstje wordt zo ook eenvoudiger. 
Nog makkelijker? Kies dan voor maaltijdboxen of bijvoorbeeld een groentetas, waarmee je de ingrediënten thuis afgeleverd krijgt of ergens af kunt halen.  Zo kun je én relatief gezond blijven eten (juist in pittige periodes is het zo belangrijk om lief te zijn voor je lijf) én het jezelf een stuk makkelijker maken, dus energie besparen.

3. Wees lief voor je lijf

Rouwen is hard werken. Dat heeft zijn weerslag op je lijf. Rouwen doe je niet alleen met je hoofd, ook met je lijf. Ook in periodes vol herinneringen is het dus goed om wat bewuster aandacht te schenken aan je lijf. Zorg juist in deze periodes naast gezond eten dus ook voor lichaamsbeweging. En nee, dat hoeft niet in de sportschool. Je kunt ook gewoon je schoenen aandoen en naar buiten lopen. Of koop een spelcomputer waarmee je kunt bewegen, zoek wat filmpjes op YouTube, kijk wat bij jou past in deze situatie.
En bij bewegen houd lief zijn voor je lijf niet op. Zorg voor voldoende slaap/rust, geef je lichaam voeding, neem eventueel aanvullende vitaminen/mineralen, en geef je lieve lijf, dat je door alles heendraagt, eens liefdevolle aandacht door aanraking. Pak juist nu die bodylotion, dat warme bad met olie of magnesium. Boek een massage, ga naar de sauna, juist op deze momenten. Lijf en geest zijn een co-creatie. Als je hart huilt, huilt je lichaam vaak mee. Verzorg dus naast je hart ook je lijf.

4. Maak keuzes in je agenda en sociale contacten

Wat vind je fijn? Waar heb jíj in deze periode behoefte aan? Trek je wandelschoenen aan en mijmer daar buiten eens over. Wat voelt goed en wat niet? Kijk goed in hoeverre je agenda bij de huidige periode en bij jouw behoefte past. Vind je het fijn om bij iemand op bezoek te gaan? Doe het. En kies zelf bij wie het wel en niet goed voelt. Je hoeft aan niemand verantwoording af te leggen. 

Als mensen bij je op bezoek willen komen, weet dan dat je huis niet op orde hoeft te zijn. Maak het niet groter dan het is. Als iemand bij jou wil komen om jou in deze periode tot steun wil zijn, prima, kijken ze maar langs de stof of de rommel heen. Ze komen voor jou. En desnoods ruimen ze zelf even wat rommel op ;-) 

Maak ruimte voor rouw in je agenda. Als dingen meer energie kosten, kan er simpelweg minder in. Houd daar rekening mee. Waar er normaal misschien 5 afspraken in een week kunnen, doe je er in deze weken 2. En een advies dat wij kregen van ervaringsdeskundigen en ik sindsdien elk jaar toepas in de maanden van Aimée*: zeg op een uitnodiging niet 'ja, maar'. Kies voor 'nee, tenzij'. Dus niet 'Ja, ik ben erbij, maar als het niet gaat, laat ik het weten.' Draai dit om. 'Nee, reken maar niet op mij in die periode. Tenzij ik me goed genoeg voel, dan haak ik zeker even aan!' Dit geeft je aan alle kanten ruimte. Je hoeft geen afspraak af te zeggen als het niet gaat, het geeft geen druk in je agenda, want je hebt officieel geen afspraak en als je een goede dag hebt, kun je toch gewoon in de auto of op de fiets stappen en gaan. 

5. Ga in gesprek op je werk

Valt het werken je zwaar in een periode vol herinneringen? Hoe kijk je naar het werken en je energiebalans in bijvoorbeeld de dagen rondom een sterfdag? Ga tijdig in gesprek over de mogelijkheden. Is er ruimte voor vrije dagen? Is er ruimte om thuis te werken of wat met je werk te schuiven? Is er ruimte om in die periode minder aanwezig te zijn, wat later te beginnen of...? Wat heb je nodig? En wat kan er geboden worden? Maak je behoeften bespreekbaar. Ook je werkgever is er doorgaans bij gebaat dat jij zo goed mogelijk zo'n periode doorkomt. En neem ook zelf verantwoordelijkheid. Aangezien ik in de afgelopen jaren werkte met een flexibel contract, plande ik mezelf in december en januari bijvoorbeeld minder in of pakte ik de diensten waarbij ik minder verantwoordelijkheid hoefde te dragen. De rouw creëerde chaos in mijn hoofd, en dat maakte dat ik bijvoorbeeld veel moeite had bij het concentreren op medicatie delen. Verstandig dus om met je werkgever in gesprek te gaan over de mogelijkheden. 

6. Jezelf emotioneel en mentaal opvangen

Een periode vol herinneringen en rouw is vaak een periode waarin emoties aan de oppervlakte liggen en je mentaal soms wat minder weerbaar bent. Wat heb je nodig? Wat kun je inzetten om deze periode door te komen? Waar mag je meebewegen en ruimte maken om al die emoties er letterlijk even uit te laten? Waar mag je huilend door het bos wandelen, boos spullen tegen de muur smijten of een keer flink uit je plaat gaan?

Ook schrijven kan je in zo'n periode ondersteunen. Probeer een aantal keer per week even die pen op het papier te zetten. Schrijf van je af. Hoe gaat het met je? Waar doet het pijn? Wat doet er precies pijn? Waar raakt het en wat raakt het? Wat heb je 'eigenlijk' nodig? Wat zou je het liefst willen? En waar zitten jouw lichtpuntjes in deze periode, waar ben je dankbaar voor? Schrijf het op!

Niet zo'n schrijver? Beeld het uit, teken het, kras over het papier, spreek het in, kies een vorm die bij jou past.

Emoties zijn aanwezig, juist in deze periodes. Dat mag. En dat laatste klinkt makkelijker dan het is. Kun je jouw emoties toelaten en voelen? En ook hier geldt: wees liefdevol voor je lijf. Emoties zitten niet in je hoofd. Emoties zitten in je lijf. Het is je rug die verkrampt, je lijf dat niet meer op temperatuur komt, de vermoeidheid in je benen, de brok of beklemming in je keel. Werken met je lijf kan dus ook ruimte geven aan emoties. Doe wat yoga-oefeningen, wandel, mediteer, bezoek een goede haptonoom of een fijne fysiotherapeut wanneer je vastzit in je lijf. Geef ruimte aan al die emoties.

7. Stel jezelf de vraag: wat moet ik doen?

De laatste tip: stel jezelf een belangrijke vraag. Een vraag die je jezelf altijd kunt stellen, maar juist in deze periodes wat bewuster mag stellen. Welke rollen en taken vervul je en hoe geef je die in deze periode vorm? Moet je ze allemaal blijven vervullen? Welke ballen houd je in de lucht en waar mag dat anders? Bekijk die taak of rol eens en vraag jezelf af:

MOET ik dit doen?

Moet IK dit doen?

Moet ik DIT doen?

Moet ik dit DOEN?

Wees eerlijk en kritisch in je antwoorden. Moet het echt? Van wie? Kan het ook anders? Moet jij? Of kan ook een ander? En moet het echt zoals je het nu in gedachten hebt, of mag het een andere invulling krijgen? Veel dingen doen we op de automatische piloot, omdat we het altijd doen, omdat we denken dat het van ons verwacht wordt, omdat we ons afvragen wie het anders moet doen... Neem ruimte om daar bij stil te staan.

Tot slot: maak het jezelf makkelijk

Maak het jezelf makkelijk. Echt. Juist in periodes van rouw, van herinnerdagen of -weken. Juist in die periodes kost de rouwarbeid energie en mag jij dus rekening houden met jezelf. 

Het hoeft niet groots. Het hoeft niet ingewikkeld. Het hoeft niet duur te zijn. Het kan, zoals je in bovenstaande leest, echt in kleine dingen zitten. 

Je hoeft het niet goed te doen. Al helemaal niet perfect. Probeer gewoon te kijken waar er voor jou ruimte zit, waar jij nog wat ruimte kunt maken voor jezelf. Wat zijn de mogelijkheden in jóuw situatie? 

Maak het jezelf makkelijk en zo laagdrempelig mogelijk. Juist periodes vol herinneringen vragen om meebewegen, doorademen, en dus om ruimte. Gun jezelf dat.

Tip rondom de feestdagen

Op dit moment zijn we in aanloop naar de feestdagen. Een periode die voor mensen die rouwen vaak wordt gekenmerkt door een heel dubbel gevoel: niet meer samen. Niet meer compleet. Niet samen vieren. Hoe kan ik vieren én verdrietig zijn? Heb jij behoefte aan delen? Vind je het prettig om eens specifiek naar jouw situatie te kijken? Je bent welkom in De vRouwclub om te delen en leren óf boek een gratis bakkie in mijn agenda om te horen wat ik 1-op-1 voor je kan betekenen.